стоять

стою, стоишь, προστκ. стой.

επιρ. μτχ. стоя

ρ.δ.

1. στέκομαι ορθός•

стоять у окна στέκομαι όρθιος στο παράθυρο•

стоять перед зеркалом στέκομαι μπροστά στον καθρέφτη.

|| στηρίζομαι•

стоять на ногах στέκομαι στα πόδια•

-на коленях στέκομαι στα γόνατα•

стоять на цыпочках στέκομαι στα δάχτυλα•

стоять на голове στέκομαι στο κεφάλι (με τα πόδια άνω)•

стоять на на руки στέκομαι (στηριζόμενος) στα χέριο: (με τα πόδια άνω)•

волосы -ят дыбом τα μαλλιά στέκονται ορθωμένα.

2. εκτελώ κάτι όρθιος•

стоять у станка εργάζομαι όρθιος στη εργα-τομηχανή•

стоять на посту στέκομαι στο πόστο•

-в карауле στέκομαι στο καραούλι(σκοπιά, παρατηρητήριο)•

стоять на молитве προσεύχομαι όρθιος.

3. καταλύω, σταθμεύω•

стоять лагерем στρατοπεδεύω• κατασκηνώνω;

4. (στρατ.) παίρνω μέρος, υπερασπίζω•

стоять на обороне παίρνω μέρος στην άμυνα.

|| αμύνομαι, κρατώ γερά•

насмерть αμύνομαι μέχρι εσχάτων.

|| μτφ. είμαι υπέρ• με το μέρος• υπερασπίζω•

стоять за мир υπερασπίζω την ειρήνη•

стоять за народ υπερασπίζω το λαό,

μτφ. είμαι της γνώμης, επιμένω στη γνώμη μου, είμαι σταθερός στη γνώμη μου ή την άποψη μου.

5. (με το αρνητικό μόριο не) δεν τσιγκουνεύομαι, δε λυπάμαι.

6. στέκομαι, είμαι, βρίσκομαι•

лстица -ит у стены η σκάλα στέκεται στον τοίχο•

печка -ит в углу η θερμάστρα είναι στη γωνία.

7. ορθώνομαι εγείρομαι•

перед нами -ят большие идеалы μπροστά μας στέκονται (ορθώνονται μεγάλα ιδανικά (ιδεώδη).

8. μτφ. είμαι, κατέχω θέση, βρίσκομαι•

у честного человека труд -ит на первом месте για τον τίμιο άνθρωπο η εργασία κατέχει την πρώτη θέση ή βρίσκεται στην πρώτη γραμμή.

|| κυρλξ. κ. μτφ. στηρίζομαι•

дом -ит на фундаменте το σπίτι στηρίζεται στα θεμέλια•

государство -ит на солдате το κράτος στηρίζεται στο στρατιώτη.

|| υπάρχω, είμαι•

на бумаге -ит печать στο χαρτί (έγγραφο) υπάρχει σφραγίδα.

10. κυρλξ. κ. μτφ. ακινητώ•

вода в пруду всегда -ит το νερό στη δεξαμενή πάντοτε μένει ακίνητο (στέκεται)•

время не -ит ο χρόνος κυλάει•

работа -ит η δουλειά σταματά.

11. είμαι (για κατάσταση)•

-ит жара είναι ζέστη•

комнаты -ят пустыми τα δωμάτια είναι άδεια•

-ит тишина είναι ησυχία•

погода -ит холодная ο καιρός είναι ψυχρός•

-ял полдень ήταν μεσημέρι•

-ло лето ήταν καλοκαίρι•

-ла ночь ήταν νύχτα.

|| δείχνω•

барометр -ит на „ясно το βαρόμετρο δείχνει αίθριος.

12. διατηρούμαι, κρατώ•

варенье может стоять долго το γλυκό του κουταλιού μπορεί να διατηρηθεί πολύν καιρό.

13. δε λειτουργώ•

часы стоять το ρολόι δε δουλεύει (είναι σταματημένο).

|| μτφ. δεν προχωρώ• δεν προοδεύω, δεν πάω μπροστά•

работа -ит η δουλειά δεν προχωρεί.

14. προστκ. стой(те) σταμάτα, -τάτε.

εκφρ.

стоять во главе – α) είμαι επικεφαλής, β) αρχηγεύω, είμαι, αρχηγός•

стоять за спиной; стоять за кем:

α) έχω στην καμπούρα μου• за моей спиной -ят шестьдесят лет – στην καμπούρα μου έχω εξήντα χρόνια.

β) κρύβομαι, πίσω από κάποιον (προστατεύω, καθοδηγώ κρυφά)•

стоять на карте ή на кону – επαφίεμαι στην τύχη•

стоять на реальной ή тврдой почве – πατώ γερά, στηρίζομαι σταθερά•

стоять над чьей душой; над кем – στέκομαι πάνω από το κεφάλι κάποιου (ενοχλώ), γίνομαι φόρτωμα σε κάποιον•

стоять у власти – ασκώ την εξουσία, εξουσιάζω(κυβερνώ)•

стоять у ворот ή у порога – πλησιάζω πολύ, επί θύραις•

стоять близко к кому и стоять близко, около кого – α) συσχετίζομαι, συνδέομαι στενά, β) πρόσκειμαι•

стоять вше кого – στέκομαι πάνω από κάποιον (είμαι ανώτερος κάποιου)•

стоять выше чего – στέκομαι πάνω από κάτι (δε δίνω σημασία, προσοχή).